ÇOCUKLAR VE KORKULARI: NELER YAPABİLİRİZ?
Bütün çocukların hayatlarının bir döneminde korkuları olur. Bu korkular genellikle gelişimlerinin bir parçası olarak değerlendirilir. Bu korkular eğer çocuğun hayatını çok fazla etkilemeye başlamışsa ve onu çeşitli konularda engelliyorsa tekrar değerlendirilmelidir. Okul öncesi dönemde genellikle görülen korkular karanlık, hayvanlar, böcekler, kaybolmak, hırsızlar, hayaletler, öcüler, bir ebeveynini kaybetmek olarak sıralanabilir. Bu korkular “bir köpek tarafından kovalanmak” gibi tetikleyici bir olayın sonrasında başlayabileceği gibi boşanma, yeni bir kardeş gibi stres yaratan olayların yaşandığı dönemlerde de artabilirler.
Bazen bazı çocukla diğerlerin göre tüm konularda daha kokulu olabiliyorlar. Bu genellikle çocuğun mizacıyla ilgili oluyor. Ebeveynlerin aşırı kaygılı ve korkulu olup her duruma aşırı reaksiyon gösterdikleri bazı durumlarda ise çocuklar da ebeveynleri ile aynı tepkiyi gösterebiliyorlar.
Her ne kadar çocukların korkularının olması normal de olsa onların korkularıyla baş edebilmeleri konusunda yardıma ihtiyaçları olabilir. Bu noktada sizlere yardımcı olabilecek birkaç noktaya değinelim:
- Çocuğunuzun duygularına ve korkularına saygı duyun. “Bebek misin? Bunda korkulacak ne var?” gibi sözlerle onun korkularını küçümsemekten kaçının.
- Ona neden korktuğunu sorun. Eğer anlatmak istemiyorsa onu zorlamayın. Korktuğu şey hakkında konuşmanız korkusu özellikle tetikleyici bir olayla ilgiliyse daha faydalı olacaktır.
- Aşırı koruyucu olmayın. Bırakın korktuğu şeylerden kendi kaçınsın. Diğer bir yandan onu korktuğu şeyi yapmak konusunda da zorlamak istemezsiniz.
- Aşırı tepkiler vermeyin. Sizin aşırı tepkilerini çocuğunuzun da tepkilerini şiddetlendirecektir.
- Çocuğunuz korkularının üstesinden gelirken onun yanında olun. Onun hızına saygı duyun bu süreçte ona model olarak destek verin. Korkularından adım adım uzaklaşacaktır. Örneğin köpeklerden korkan bir çocuk önce sizinle bir köpeği uzaktan izleyebilir. Sonra siz o da rahat hissettiğinde köpeği sevebilirsiniz. Belki sonra kendini hazır hissettiğinde köpeğin sırtına bir kere dokunmak isteyecektir. Son olarak başını sevecektir. Bu adımları geçmek zaman alabilir. Fakat eğer onu zorlarsanız bu adımları hiç geçemeyebilir ve hayatı boyunca köpeklerden uzak durmaya çalışabilir.
- Ona önceden korktuğu ama artık üstesinden geldiği şeyleri hatırlatın. Onda tekrar başarabileceği hissini yaratacaktır.
Psikolog Gülce Tüzüner